ขีดความสามารถในการรองรับด้านสัตว์ป่า wildlife carrying capacity อช. เขาแหลมหญ้า-หมู่เกาะเสม็ด ศูนย์ธรรมชาติศึกษาประเทศไทย

เเก้าโมงเศษของวันอาทิตย์ที่ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๕๓ ทุกคนพร้อมออกเดินทางจาก ท่าเรือแหลมหญ้ามุ่งสู่เกาะกุฏี หลังจากเมื่อวานฝนตกและคลื่นลมแรง จึงทำให้เรา สำรวจตามกำหนดการที่ตั้งไว้ไม่ได้ แต่ผมก็ไม่ปล่อยให้เวลาผ่านไโดยเปล่า ประโยชน์ในวันวาน ผมทำการสำรวจสัตว์ป่าที่เส้นทางศึกษาธรรมชาติแหลมหญ้า และชายหาดแม่รำพึงจนได้ข้อมูลเป็นที่น่าพอใจ รวมทั้งเมื่อคืนก็เดินสำรวจสัตว์ป่า หากินในเวลากลางคืนด้วย ภารกิจของเช้าวันนี้จึงเหลือเพียงสำรวจสัตว์ป่าบน เกาะกุฏี เกาะที่มีชายหาดสวยงาม เงียบสงบ เป็นเกาะเล็กเพียงเกาะเดียวที่มีบ้าน พักนักท่องเที่ยวเฉพาะของอุทยาน ฯ รอบ ๆ ชายฝั่งมีแนวปะการรังที่สวยงาม แต่น่าเสียดายในช่วงเวลานี้ปะการังฟอกขาวจนเกือบหมด เรือออกเดินทางลด เลี้ยวหลบคลื่น พร้อมด้วยผู้โดยสารที่เป็นเจ้าหน้าที่อุทยาน ฯ รวม ๑๓ ชีวิต ในที่ สุดก็มาถึงเกาะกุฎีที่คุ้นเคย ผมมีโอกาสมาที่นี่ก็เฉพาะยามมาทำการสำรวจเท่านั้น แต่ให้มาเที่ยวคงไม่มีงบประมาณมาเที่ยวในเกาะอันสวยงามแห่งนี้ด้วยความเงียบ สงบ สวยงาม ราวกับชายหาดส่วนตัว ทำให้ต้องใช้ค่าใช้จ่ายในการมาเที่ยวและ พักแรมที่นี่สูงกว่าบนเกาะเสม็ด ก็นับเป็นความโชคดีของผมที่ได้มาที่นี่อย่างน้อย ก็ปีละครั้ง เมื่อถึงเกาะทุกคนลงจากเรือและทำหน้าที่ของตนเอง ประกอบด้วยกลุ่ม สำรวจพืช สัตว์ป่า และลักษณะทางกายภาพ เช่น รากโผล่ การเกิดร่องลึกของ เส้นทาง เป็นต้น

เมื่อทำการสำรวจบนเกาะกุฎีเสร็จก็ได้เวลากลับแหลมหญ้า ก่อนที่คลื่นใหญ่จะมา ไม่เช่นนั้นต้อง ติดเกาะกันที่นี่ สำหรับผมแล้วยังมีภารกิจสำรวจอีกครั้งที่เกาะเสม็ดในวันที่ ๒๓ มิถุนายน ๒๕๕๓ ซึ่งการเดินทางไปที่นั่นไม่ยากนัก หลายคนคงสงสัยว่าการประเมินขีดความสามารถในการรองรับ
หรือ carring capacity นั้นเพื่ออะไรกัน ในปัจจุบันการท่องเที่ยวนั้นได้กระจายไปยังทุกพื้นที่และ หลากหลายหน่วยงาน โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับธรรมชาติ หากไม่มีการศึกษาขีดความสามารถในการ รองรับปล่อยให้นักท่องเที่ยวเข้าไปเที่ยว โดยไม่คำนึงถึง ผลกระทบและการฟื้นตัวตามทำชาติ ในที่สุดธรรมชาติก็รับไม่ได้ กลายเป็นการทำลายแหล่งท่องเที่ยวนั้น เกาะเสม็ดในปัจจุบันตก อยู่ในสภาพนั้น ทั้งนักท่องเที่ยว ผู้ประกอบการ เมื่อไปอยู่ในธรรมชาติ ก็ต้องกินต้องใช้ เกิดขยะ
ของเสีย แย่งน้ำจืด บุกรุกพื้นที่เพื่อสร้างที่พัก ถนน สาธารณูปโภคต่าง ๆ ส่งผลต่อระบบ นิเวศทั้ง
พืช และสัตว์สำหรับแหลมหญ้าการท่องเที่ยวสร้างโอกาสให้กับสัตว์ป่าปรับตัวเข้าหามนุษย์มากขึ้น โดยเฉพาะลิงแสม บ่อยครั้งที่แย่งอาหารไปจากนักท่องเที่ยว สร้างความทุกข์ให้กับผู้มาเยือน ดังนั้นการศึกษาความสามารถในการรองรับจึงมีความสำคัญในการพัฒนาการท่องเที่ยวให้ยั่งยืน

เช้าวันที่ ๒๓ มิถุนายน ๒๕๕๓ ผมเดินทางไปสำรวจที่เสม็ดตามที่ได้นัดหมายกับเจ้าหน้าที่อุทยาน ฯ เมื่อขึ้นบนเกาะผมได้เดินทางด้วยรถมอเตอร์ไซด์ สำรวจตามจุดเดิมที่เคยสำรวจทุกปี คือ เส้นทางบนเกาะ และแหลมปะการัง สิ่งที่พบเห็นคือความเปลี่ยนแปลงในหลายจุด ถนนถูกขยายกว้างมากขึ้น และพังกลายเป็นร่องมากขึ้น ซึ่งถนนเส้นนี้มีโครงการจะทำอย่างถาวรมากขึ้นจนกลายเป็นถนนคอนกรีต แม้จะได้รับการคัดค้านก็ตาม สองปีที่ผ่านมาเคยพบนกเงือก(นกแก๊ก) แปดตัว แต่ในปีที่ผ่านมาและปีนี้ไม่พบเห็นอีกเลย เมื่อถนนเส้นใหญ่ผ่านมาตรงกลางเกาะ ก่อให้เกิดการบุกรุกเกาะรูปแบบใหม่คือ การทำทางซอยย่อย ๆ เข้าสู่ด้านหลังหาด ซึ่งมีรีสอร์ทกระจายอยู่ทุกอ่าว ถนนเล็ก ๆ นี้เองที่ทำให้ป่าถูกแยกออกจากันเป็นผืนเล็กมากขึ้น ซึ่งส่งผลกระทบต่อสัตว์ป่าโดยตรงอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ที่น่ากลัวก็คือช่องถนนที่ถูกถางออกกลายเป็นอุโมงค์ลมขนาดใหญ่ ที่ทำให้ต้นไม้บนเกาะที่ลึกเข้าไปในป่ายืนต้นตาย เพราะทนแรงลมและความเค็มขอไอทะเลไม่ได้ นี่เป็นผลกระทบต่อระบบนิเวศโดยรวมของเกาะ หาดสวยงามจะมีค่าได้อย่างไร หากบนเกาะไม่มีป่า